Erzurum Kongresi ne zaman yapılmıştır? Erzurum Kongresi'nin tarihteki önemi nedir? Erzurum Kongresi'nde alınan kararlar nelerdir? Mustafa Kemal Atatürk'ün yetkisi nedir?
Kurtuluş Savaşı'nın başlangıçlarındandır. Bölgesel müdafaa cemiyetlerinin katılımıyla 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum'da toplanan "bölgesel nitelikli" bir kongredir. Ancak kararları bölgesellikten ziyade Türk milletinin kurtuluşu açısından önemli bir yol haritası oluşturur.
Trabzon, Erzurum, Sivas, Bitlis ve Van'dan gelen 62 delegenin katılımı ile yapılmıştır.
Geçiçi başkanı Erzurum delegelerinden Hoca Raif Efendi'dir ancak yoklamanın ardından yapılan oylamayla Mustafa Kemal Paşa kongrenin başkanlığına seçilmiştir.
Erzurum Kongresi normalde 10 Temmuz’da başlayacaktır ancak bazı delegelerin gelememesi sebebiyle kongre 23 Temmuz'a ertelenmiştir.
Ve kongre Eski İdadi Mektebi binasının birinci katındaki bir salonda yapılmıştır.
Erzurum Kongresi kararları
- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
- Her türlü yabancı işgaline ve müdahalesine karşı millet hep birlikte direniş ve savunmaya geçecektir.
- İstanbul Hükûmeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmet milli kongre tarafından seçilecektir. Kongre toplanmamış ise, bu seçimi Temsilciler Kurulu yapacaktır
- Kuva-yi Milliye'yi etkili, milli iradeyi hâkim kılmak esastır.
- Azınlıklara siyasi hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Ancak bu vatandaşların canları, malları ve ırzları her türlü saldırıdan korunacaktır.
- Manda ve himaye kabul olunamaz.
- Milli irade ve toplanan ulusal güçler padişahlık ve halifelik makamını kurtaracaktır.
- Mebuslar Meclisi'nin derhal toplanmasına ve hükûmetin yaptığı işlerin milletçe kontrolüne çalışılacaktır.
- Sömürgecilik amacı taşımayan devletlerden teknik, sanayi ve ekonomik yardım kabul edilebilir.
En önemli maddesi "Manda ve hikame kabul edilemezdir."
İlk defa geçici bir hükümetin kurulacağından bahsedilir ve başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti oluşturulur. TBMM’nin açılmasına kadar görevine devam eden Temsil Heyeti, çalışmalarını bir hükümet gibi sürdürür.