Türkiye’nin ilk kadın il belediye başkanı olan Müfide İlhan’ın kısaca hayatı nasıldır? Müfide İlhan neler yapmıştır?
 
Türkiye’nin değerli bir kadınıdır Müfide İlhan… Ve eğitimciliğinin yanı sıra siyasi geçmişi de vardır. Türkiye’nin dört bir yanına gitmiş ve yurt dışı da görmüş bir değerdir Müfide İlhan. İşte hayatı…

Müfide İlhan’ın hayatı

  • Müfide İlhan 1911 yılında Edremit’te doğdu.
  • Babası Teğmen Nazif Bey’i 1915’te Çanakkale Savaşı’nda kaybetti.
  • Amcası Mareşal Fevzi Çakmak tarafından erkek kardeşiyle birlikte  Ankara’da bir yatılı okula yazdırıldı.
  • Yatılı okurken ilk sene amcası sayesinde Mustafa Kemal Paşa ile tanıştı.
  • 1928’de Kadıköy 8. İlkokulu’nda öğretmenlik yapmaya başladı.
  • Müfide İlhan, 1929’da Fevzi Çakmak’ın yaveri Yüzbaşı Nuri Çetinkaya ile evlendi ve Erzurum’a gidip orada iki yıl öğretmenlik yaptı.
  • Eşinin tayini dolayısıyla Erzurum’dan sonra sırasıyla Doğubeyazıt, Kırklareli ve Ankara’ya taşınmak zorunda kaldı. Buralarda da öğretmenliğe devam etti
  • Eşinin 1936’da askeri ataşe olarak Berlin’e tayin olmasıyla birlikte Almanya’ya gitti.
  • Müfide İlhan, Almanya’da dil ve çocuk terbiyesi eğitimleri aldı.
  • Berlin’deyken Nuri Çetinkaya ile evliliğini bitirip, 1937’de Türkiye’ye döndü, Ankara’ya yerleşip öğretmenlik mesleğini sürdürmeye devam etti.
  • Müfide İlhan Ankara’da Doktor Faruk İlhan ile tanıştı ve 1939 yılında ikinci evliliğini yaptı.
  • Eşi Faruk İlhan’ın görevi dolayısıyla bir süre Afganistan’da yaşadı ve orada da çocuk eğitimi ile ilgilendi.
  • 1944’te Türkiye’ye dönen İlhan ailesi, önce Ankara’ya yerleşti ve 1946’da da Faruk İlhan’ın doğduğu şehir olan Mersin’e taşındı.

Müfide İlhan’ın siyasete girmesi ve sonrası

  • 1946 yılı aynı zamanda Demokrat Parti’nin kurulduğu ve Türkiye’nin çok partili döneminin başladığı yıldı. DP, yerel seçim hazırlıkları sırasında Mersin’de daha önce belediye başkanlığı yapmış olan Galip İlhan’ın oğlu Faruk İlhan’a partiye girmesini teklif etti. Faruk İlhan eşi Müfide İlhan’ı partiye önerdi. Daha önceden Müfide İlhan ile tanışıklığı olan DP Genel Başkanı Celal Bayar aynı teklifi Müfide İlhan’a yaptı ve o da teklifi kabul ederek çalışmalara başladı.
  • Eylül 1950’de gerçekleşen yerel seçimlerde liste başından Belediye Meclisi’ne giren Müfide İlhan, belediye başkanı seçildi.
  • Belediye başkanlığı döneminde oldukça aktif çalışmalar yürüttü, partisi ve belediye meclisi ile yaşadığı anlaşmazlıklar sonucunda 17 Aralık 1951’de belediye başkanlığı görevinden alındı. Hem hem belediye meclisi üyeliğinden hem de DP’den ayrıldı.
  • Müfide İlhan, 1954 yılında Müstakilleri Destekleme Cemiyeti’ni kurdu ve aynı yıl kısa ömürlü olan Mücadele isimli bir dergi çıkardı.
  • Eşinin tayininin İzmit’e çıkmasıyla birlikte oraya taşınan Müfide İlhan, Türk Kadınlar Birliği’nin İzmit Şubesi’ni kurdu.
  • 1954’te Hürriyet Partisi'ne girmesi için Turan Güneş'ten teklif aldı ancak bu teklifi reddetti.
  • Müfide İlhan, 1957 yılında yine eşinin tayini vesilesi ile Ankara’ya taşınmış ve orada öğretmenliğe devam etti.
  • 1967’de eşi Faruk İlhan’ı kaybettiği sırada yedi çocuk annesi olan İlhan, bir sene daha Ankara’da kaldı, bu sırada 1968’de Ankara’dan bağımsız başkan adayı oldu ve seçilememesinin ardından Almanya’ya taşındı. 1981’e kadar Almanya’da yaşamını sürdürdü.
  • Aldığı çeşitli eğitimlerin ardından Türk çocuklarını Alman okullarına hazırlayan sınıflarda öğretmenlik yaptı.
  • Türkiye’ye döndüğünde İstanbul’a yerleşen İlhan, özellikle Mersin Liselileri Derneği’nde aktif bir rol üstlendi, 1983 ve 1991 yıllarında tekrardan siyasete atılmaya niyetlenmişse de bu isteğini gerçekleştiremedi.
  • 1995’te kansere yakalanan İlhan, 28 Ocak 1996’da Bodrum’da 85 yaşındayken hayatını kaybetti.
  • Müfide İlhan, belediye başkanı seçilir seçilmez Kraliçe Elizabeth tarafından Londra’ya davet edildi ve belediyecilik konusunda İngiltere’de bazı araştırmalar yapma fırsatını elde etti. İlhan, belediye başkanı olur olmaz önceki belediye başkanının yolsuzluklarını araştırmaya, Mersin’deki “lüzumsuz ithalat ve ihracat” işlemlerine engel olmaya, tüm esnafı denetlemeye, kurallara uymayanlara cezalar yazmaya başladı.

Siyasetten ayrılma nedeni

İlhan hem bir kadın olması hem de dürüst siyaset yapma çabası ile giriştiği bu faaliyetleri nedeniyle bazı kesimler rahatsız oldu ve belediye meclisinde kendisine karşı oluşan muhalefeti bastıramadı.
Müfide İlhan, görevinden belediye bütçesini iyi kullanamadığı, vaat ettiği işleri yapmadığı gibi gerekçelerle alındı. İlhan daha sonra da DP ile bağları kopardı ve bunu yaparak onurunu kurtardığını ifade etti.
İlhan’ın ifadesine göre, Adnan Menderes kendisine haklı olduğunu ancak orada yapılan yolsuzluklara ses çıkarmamasını söyledi, bu da Müfide İlhan’ı çileden çıkardı.
İlhan, ezanın yeniden Arapça okunmasına da karşı çıktı. Müfide İlhan, sözün milletin olduğunu değil, eski tas eski hamam düzenin devam ettiğini fark ettiğini ve böylelikle DP ile yollarını ayırdığını anlattı.