Havacılıkta kullanılan ve A'dan Z'ye kadar olan terimler ve anlamları nelerdir?... İşte havacılıktaki kısaltılmış terimler ve anlamları...
Son dönemde en popüler ulaşım ağı hiç kuşkusuz havacılık... Peki havacılıkta kullanılan terimler ve anlamları nelerdir? Ki bunlara havaalanında ekranlarda sıklıkla rastlarsınız...
A
A-SMGCS İleri Düzey Yüzey Hareketleri Rehberlik ve Kontrol Sistemi
ABN Havaalanı işaret ışığı
ACAS Havaaracı Çarpışma Önleme Sistemi
ACC Saha Kontrol Merkezi veya Saha Kontrol
ACFT-A/C Uçak
ACN Uçak sınıflandırma numarası
AD-A/D Havaalanı
ADF Otomatik yön bulma cihazı
ADIZ Hava savunma tanıtma bölgesi
ADNC Hava savunma bildirim merkezi
ADR Tavsiyeli yol
ADS Hava Savunma bölgesi
ADS Otomatik Bağımlı Gözetim
ADZ Tavsiye etmek
AF Ses frekansı
AFB Hava Üssü
AFC Otomatik frekans kontrolu
AFI Sonra
AFIL Havada doldurulan uçuş planı
AFIS Havaalanı uçuş bilgi servisi
AFIS Otomatik uçuş kontrol sistemi
AFS Sabit Havacılık Servisi Hizmet
AFTN Sabit Havacılık Haberleşme Şebekesi
AGA Havaalanı, hava yolları ve yer yardımcıları
AGL Arazi seviyesinden olan yükseklik
AH Hava ihbarı (Alarm)
AHACS Havadan İhbar ve Kontrol Sistemi
AIC Havacılık Enformasyon (bilgileri) tamimi
AIP Havacılık Enformasyon (Bilgileri) yayını
AIRAC Havacılık bilgileri düzen ve denetimi
AIS Havacılık Enformasyon Hizmetleri
ALERFA Alarm hali
ALS Yaklaşma ışık sistemi
ALT İrtifa
ALTN Yedek
AOC Hava hareket merkezi
AP-A/P Havalimanı
APP-App Yaklaşma Kontrol Ofisi veya yaklaşma kontrol
ARP Meydan referans noktası
ARR Varış
ATA Gerçek varış zamanı
ATC Hava Trafik Kontrol
ATCC Hava Trafik Kontrol Merkezi
ATCO Hava Trafik Kontrolörü
ATD Gerçek kalkış zamanı
ATFM Hava trafik akışı yönetimi
ATFMU Hava trafik akışı yönetim birimi
ATM Hava Trafik Yönetimi
ATN Havacılık Haberleşme Şebekesi
ATS Hava Trafik Hizmetleri (Servisleri)
ATSEP Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli
AWOS Otomatik Hava Gözlem Sistemi
AWY Hava yolu
B
BCSI Radyo yayını
BDRY Sınır
BEA İngiliz Avrupa Hava Yolları
C
CAA Sivil Havacılık Otoritesi
CAT Kategori, sınıflandırma
CAVOK Meteorolojik tavan ve görüş elverişli olması
CEAC Avrupa Hava Sahası
CIDIN Müşterek (ortak) bilgi alışveriş şebekesi
CIV Sivil, Devlete ait
CL Merkez hattı (pist merkez hattı)
CLSD Kapalı
CNL İptal veya iptal edilmiş
CNS Muhabere, Seyrüsefer ve Gözetim
COM Haberleşme
COMINT Muhabere İstihbaratı
COP Degiştirme Noktası (Uçak alıcısının başka bir istasyona ayarlama noktası)
CPA En yakın Yaklaşma Noktası
CPL Plan Geçerli Uçuş Planı
CTR Kontrol Bölgesi
D
D/F İstikamet bulucu
DEP Kalkış
DEST Gidilecek yer (Hedef)
DFTI Eker koyma noktasından uzaklık göstergesi
DIG Tarih saat grubu
DLA Gecikme
DME Mesafe ölçme cihazı
DSE Çift kenar band
DUPE Mükerrer
DVOR Mania yansımalağında daha az etkilenen, anten sistemi geliştirilmiş VOR
E
EANPG Avrupa Hava Seyrüsefer Planlama Grubu
EAT Muhtemel yaklaşma zamanı
ECAC Avrupa Sivil Havacılık Konferansı
ELEV Rakım, irtifa
EMERG Olağanüstü durum
ETA Tahmini varış zamanı
ETC Vesaire (v.s.)
ETD Tahmini kalkış zamanı
EUR Avrupa bölgesi
EUROCONTROL Hava seyrüsefer emniyeti için Avrupa Teşkilatı (ICAO'nun Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyet Teşkilatı)
F
FAA Amerika Birleşik Devletleri Sivil Havacılık Teşkilatı
FAC Son yaklaşma hattı
FAF Son yaklaşma fiksi
FANS Geleceğin Hava Seyrüsefer Sistemi
FAP Son yaklaşma noktası
FDPS Uçuş bilgileri işleme sistemi
FIC Uçuş Bilgi Merkezi
FIR Uçuş Bilgi Bölgesi
FIS Uçuş Bilgi Hizmeti (Servisi)
FL Uçuş Seviyesi
FM Frekans Modülasyonu
FM Fan Marker
FPL Plan, Doldurulmuş Uçuş Planı
FREQ Frekans
ftFeet (1 feet = 2,54cm.)
FTC Sürat zaman sabitesi
FUO Yabancı cisimdem meydana gelen hasar (Meydan PAT sahasındaki taş, kuş v.s.)
G
GCA Yerden kontrollu yaklaşma
GMT Greenwich saati (UTC)
GND Yer
GP Süzülüş Yolu
GPS Küresel Konumlama Sistemi
GRP Grup-Gruplandırma
GS Yer Sürati
GST Süzülme açısını kesiş irtifai
H
HA Gece ve gündüz devamlı hizmet
HAA Havaalanı üzerinde irtifa
HAT Teker koyma noktası üzerinde irtifa
HEL Helikopter
HIPAR Yüksek takatli yakalama radarı
HOSP Hastane uçağı
HQG Baş,( Yön)
HR Saat
HS Tarifeli uçuş süresince sağlanan hizmet
HX Belirli çalışma saati yok
I
IAC İlk yaklaşma kursu
IAF İlk yaklaşma fiksi
IAF Aletle yaklaşma ve iniş planı haritası
IAS Gösterge sürati (Uçaktaki sürat saatinin gösterdiği hızdır)
IATA Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği
ICAA Uluslararası Sivil Hava Meydanları Birliği
ICAN Uluslararası Hava Seyrüsefer Komitesi
ICAO Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı
ID Tanıtıcı ve tanıtma
IFALPA Uluslararası Havayolu Pilot Federasyonu
IFATCA Uluslararası Hava Trafik Kontrolörleri Birliği
IFATSEA Uluslararası Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personelleri Birliği
IFF Dost veya Düşman tanıma
IFR Aletle Uçuş kuralları
IFRB Uluslararası Frekans Tescil Heyeti
ILS Aletle iniş sistemi
IM İç marker
IMC Aletli Meteorolojik şartlar
INA İlk yaklaşma
INBD Geliş
INCERFA Şüphe hali
INFO Bilgi
INOP Çalışıyor, yürürlükte
INS Uçağı belirlenen sevkeden sistem
IR Pistte kar var
ISA Uluslararası Standart Atmosfer
ITU Uluslararası Telekomünikasyon Birliği
L
L Sol (Pist tanıtması)
LASER Işınlamanın tahrik edilmiş yayını yolu ile ışık şiddetlendirilmesi (Yükseltilmesi)
LAT Enlem
LCA Asgari kaplama irtifa
LCm Dış Marker kompas locator
LDA İniş mesafesi müsait
LIDAR Işıkla tesbit ve menzil bulma
LLZ Localizer (ICAO)
LMT Lokal saat
LOC Localizer (FAA)
LOPAR Alçak takatli yakalama radarı
LORAN Uzun mesafe hava seyrüsefer sistemi
M
MAA Müsade edilen azami irtifa
MAPT Pas geçme noktası
MDA Asgari alçalma irtifa
MES Mikrodalga iniş sistemi
METAR Periyodik (Rutin) Hava raporu
MGL Deniz Seviyesi
MLAT Multilaterasyon
MM Orta marker
MOCA Asgari mania müsade irtifa
MODE Meteorolojik Bilgi Alışverişi Haberleşme Servisi
MSL Ortalama Deniz Seviyesi
MTBF Arızalar arasındaki zaman aralığı
MTI Hareketli hedef göstericisi
N
NADGE NATO Hava Savunma Yer Tesisleri
NAMSA NATO Bakım ve İkmal Acentası
NAV Seyrüsefer
NAVAID Hava Seyrüsefer Kolaylıkları
NDB Yönlendirilmiş radyo bikini
Ni-na Deniz Mili
NOF Uluslararası NOTAM Ofisi
NOTAM Havacılara duyuru (ilan-bilgi)
O
O/R istek üzerine
OM Dış Marker
OPR İşletici, Operatör, çalışmaya hazır, çalışan
OPS Çalışma
ORB Dairevi uçuş (Orbit)
P
P Yasak (Bölge)
PANS Hava seyrüsefer hizmetleri için usuller
PAPI Hassas yaklaşma hat göstergesi
PAR Hassas yaklaşma radarı
PAT Pist-Apron-Taksiyolu
PCN Kaplama sınıflandırma numarası
PLN Uçuş Planı
PPI Plan mevki göstericisi
PSGR Yolculuk
PWR Güç
Q
QBI Zorunlu IFR uçuş
QFE Havaalanı irtifainda atmosferik basınç
QFU Pistin manyetik yönü
QNH Yerdeyken altimetreyi geçerli irtifaya ayar etmek (pist başında)
R
R/T Alıcı-verici
RAC Hava ve Hava Trafik hizmet Kuralları
RADAR Radyo ile bulma ve menzil ölçme (Radar)
RCC Arama-Kurtarma Koordinasyon
RIGHT Sağ (Pist tanıtması)
RNAV Saha Seyrüseferi
RPL Sürekli uçuş planı
RRP Pist referans noktası
RSC İkinci derecede kurtarma merkezi
RSR Yol kontrol radarı
RVR Pist görüş mesafesi
RWY Pist
S
SAR Arama ve kurtarma
SAR Sentetik Açıklık Radarı
SATCOM Peyk (Uydu) Muhaberesi
SELCAL Seçerek çagıran sistem
SHAPE Avrupa Mut.Kuvvetleri Yüksek karargahı
SHORAN Kısa mesafe seyrüseferi
SIA Standart Aletli yaklaşma
SIAP Standart Aletli yaklaşma usulü
SID Standart Aletli kalkış
SITA Havayolu şirketlerinin haberleşme hizmetlerini yürüten kuruluş
SMR Yüzey Hareket Radarı
SNOWTAM Kar NOTAMI
SOC Bölge Hareket Merkezi
SONAR Ses ile seyrüsefer ve mesafe
SOS Mors haberleşmesinde tehlike sinyali
SPL Ek uçuş Planı mesajı
SSR Karşılıklı MODE (Kod) gönderme ve Cevaplama sistemi ile çalışan radar işaret ışığı
STA Direk yaklaşma
STANAG Standartlaştırma anlaşmaları
STAR Standart aletli geliş yolu
STC Hassas zaman sabitesi
STN İstasyon Muhabere, SSY v.s.
STOL Kısa kalkış ve iniş
SX Aynı anda tek yönlü alma veya gönderme yapan muhabere sistemi
SYCBL Hizmette, faal
T
T Isı
TACAN Taktik hava seyrüseferi
TAF Taktik hava kuvveti
TAR Terminal sahası izleme radarı
TAS Hakiki hava sürati
TAX Uçağın yerde rule yapması yada taksi
TCAS Trafik Çarpışma Önleme Sistemi
TDZ Tekerlek koyma bölgesi
TFC Mesaj trafiği, uçak trafiği v.s.
TMA Terminal kontrol sahası
TO Teknik (Emir), Talimat
TODA Kalkış için koşu mesafesi
TTR Hedef Takip RadarI
TVOR Terminal VOR
TWR Havaalanı Kontrol Kulesi veya Meydan kontrol
TWY Taksi yolu
U
UAR Yüksek seviye havayolu (24500 ft üstü)
UCA Yukarı kontrol sahası
UTC Düzenlenmiş uluslararası zaman
V
VASIS Işıklı süzülme açısı veren görerek yaklaşma sistemi
VER Dikey
VFR Görerek Uçuş Kuralları
VHF Çok yüksek frekans (30-300 MHz
VIP Çok önemli kişi
VIS Görüş, görüş mesafesi
VLC Çok alçak frekans (3-300 Khz)
VMC Meteorolojik şartların görüşe müsait bulunması
VOR VHF frekansı çalısan çok yönlü radyo seyrüsefer istikamet cihazı
VORTAC Eşleştirilmiş VOR ve TACAN
VSP Dikey sürat
W
WAC Dünya Havacılık Haritası ((ICAO) 1:1.000.000) ((ICAO) 1:1.000.000)
WX Hava, hava durumu
X
XRAY X Işını Tabanlı Bagaj Kontrol Cihazı
Y
YD Yarda (0.9144 m.)
Z
Z Londra mahalli saati