Türkiye’de bedelli askerlik süreci nasıldır? Kaç defa bedelli askerlik çıkmıştır? Bedelli askerlikten kimler faydalanabilir? Bedelli askerliğin şartları nelerdir?
Türkiye’de bedelli askerlik süreci nasıldır? Bedelli askerlikten kimler faydalanabilir? Bedelli askerliğin şartları nelerdir?
Bedelli askerlik özellikle seçim dönemlerinde fazlasıyla gündeme gelen bazı kesimlerin (zengin) fazlasıyla istediği bir uygulamadır.
Bedelli askerlik; 18 yaşını geçmiş erkekler için askerliğin zorunlu olduğu Türkiye’de belli aralıklarla bir bedel karşılığında (nakit) zorunlu askerliğe alternatif bir uygulamadır. Özetle; parasını ödeyerek askerlikten muaf tutulma olayıdır.
Özellikle hali vakti yerinde olan zengin insanların tercih ettiği bedelli askerlikteki amaç; işini ve zamanını kaybetmeme olayıdır.
Ordu ve devletin maddi anlamda ihtiyaçlarının karşılanması da önemli bir faktördür.
Türkiye’de kısa dönem askerlik hizmeti 6 ay, uzun dönem askerlik ise 12 aydır.
Yurt dışında yaşayan ve 3 yıl orada çalışan 18 yaşını doldurmuş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için 21 gün yapılan görev hizmetidir bedelli askerlik.
Bedelli askerlik şartları nelerdir?
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
- 18 yaşını doldurmak.
- Yasayla belirlenen ekonomik yükümlülükleri yerine getirmek.
- Yaş olarak kimleri kapsayacağına hükümet karar veriyor (Şu anda kesin olmamakla birlikte öngörülen 25 yaşını dolduranlar ve bedelli ücreti 15 bin TL).
Bedelli askerliğin tarihçesi
Bedelli askerliğin tarihi Osmanlı dönemine kadar gidiyor. Osmanlı'da bedelli askerlik konusundaki ilk uygulama, Yeniçeri Ocağı'nın kapatılmasının ertesine rastlıyor.
İlk uygulamaya "Bedel-i şahsi" deniyor ve kişinin zorunlu olan askerlik görevini yapmamak için devlete para ödemesini değil, yerine bir başkasını askere göndermesini içeriyor.
Osmanlı'da, para ödeyerek zorunlu askerlik hizmetinden muafiyet konusundaki ilk uygulama ise, 1870'de çıkarılan "Tenkisat-ı Cedide-i Askeriyeye Tevfikan Tanzim olunan Kura Kanunname-i Humayunu" ile, ilk kez gerçek anlamda "nakdi bedelli" askerliğin yolu açıldı. Bu kanun uyarınca, "bedel-i şahsi" bulamayanlara, 15 bin kuruş "bedel-i nakdi" vererek, 3 aylık bir askeri eğitim dışında, 5 yıllık zorunlu askerlikten muaf tutulmanın yolu açıldı.
Bedel karşılığı askerlikten muafiyet uygulaması, küçük değişikliklerle Meşrutiyet döneminde de sürdü.
İktidardaki İttihat ve Terraki Partisi'nin çıkardığı "Ahz-ı Asker" (Askere Alma) kanunu çerçevesinde yapılan uygulama ile, 50 Lira bedel ödeyenler, sadece 6 ay askerlik yapıyorlardı.
Cumhuriyet'in ilk yıllarında ise, 21.6.1927 tarihli 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nda, Türkiye'ye göçüp vatandaşlığa geçenlerin, ilk vatandaşı oldukları ülkede zorunlu ya da bedelli askerlik yapmış olmaları halinde, Türkiye'de de askerden muaf tutulmalarına ilişkin bir madde konulmuştu. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının da, temel askerlik eğitiminin ardından, kalan sürelerini kamu kurum ve kuruluşlarında çalışarak geçirmelerine olanak sağlanmıştı.
Son 30 yıllık dönemde ise, ilk bedelli askerlik uygulaması 1987 yılında, Turgut Özal'ın Başbakanlığı döneminde çıkarıldı.
Ayrıntılarına bakarsak;
1987 bedelli askerlik uygulaması: Amaç biriken kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi - Toplam 18 bin 433 kişi yararlandı.
1992 bedelli askerlik uygulaması: Amaç biriken kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi- Toplam 35 bin 111 kişi yararlandı.
1999 bedelli askerlik uygulaması: Amaç, 1999 Marmara depreminin ardından sıkıntıya düşen ekonomiye katkı ve deprem mağduru vatandaşlara askerlik kolaylığı sağlamak. Toplam 72 bin 290 kişi yararlandı. Gelir 1,1 Milyar TL
2011 bedelli askerlik uygulaması: Amaç, biriken-kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi ve şehit-gazi ailelerine destek. Yararlananların sayısı 70 bin 179. Gelir 2.2 Milyar TL
2014 bedelli askerlik uygulaması: Amaç, biriken-kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi ve savunma sanayisine kaynak sağlamak. Yararlananların sayısı 203 bin 905. Gelir 3 Milyar 671 Milyon 100 Bin Lira
NOT: 2011 yılındaki bedelli askerlikte, 21 günlük temel askeri eğitimde muaf tutulma başladı. Son bedelli askerliklerde kısa süreli silah altına alınma olayı kalktı. Ücret direkt bankalara yatırılıyor ve askerlik vazifesi yerine getirilmiş sayılıyor.
