Edebiyatımızda konularına göre ilk eserler nelerdir ve yazarları kimlerdir? İlk gazeteden, ilk basılan esere kadar birçok ilkin yer aldığı edebiyat dünyamıza bir bakalım...
İlk yerli roman: Şemsettin Sami / Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
İlk Batılı tekniğe uygun roman: Halit Ziya Uşaklıgil /Aşk-ı Memnu
İlk çeviri roman: Yusuf Kamil Paşa/ Fenelon’dan Telemak / 1859
İlk köy romanı: Nabizade Nazım / Karabibik
İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf / Eylül
İlk gerçekçi (realist) roman: Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası
İlk tasvir ve tahlil ağırlıklı roman: Namık Kemal / İntibah Yurdumuzda ilk gazete: Zimirini ((1824)
İlk tarihi roman: Namık Kemal / Cezmi - A. Mithat / Yeniçeri
İlk özel gazete: Şinasi ile Agah Efendi / Tercüman-ı Ahval
İlk pastoral şiir: A.Hamit Tarhan / Sahra
İlk şiir çevirisini yapan, ilk makaleyi yazan ve noktalama işaretlerine ilk kez kullanan ilk Türk gazeteci: İbrahim Şinasi
"İlklerin adamı" olarak bilinen İbrahim Şinasi
İlk Aruzla manzum tiyatro eseri yazan: A.Hamit Tarhan / Eşber veya Sardanapal
İlk bibliyografya: Keşfü’z Zünun / Katip Çelebi
İlk biyografi: Hoca Dehhani – Selçuklular Şartnamesi
İlk hatıra (anı) kitabı: Babürşah / Babürname
İlk hamse yazarı: Ali Şir Nevai
İlk tezkire: Ali Şir Nevai / Mecalisün Nefais
İlk antolojisi: Ziya Paşa / Harabat
İlk atasözleri kitabı: Şinasi /Durub-i Emsal-ı Osmaniye
İlk hikaye kitabı: A.Mithat Efendi / Letaif-i Rivayet
İlk fıkra yazarı: Ahmet Rasim
İlk Türkçe yazılan ilk kitap: Kutadgu Bilig
İlk siyasetname: Kutadgu Bilig
İlk mensur şiir örneklerini veren: Recaizade Mahmut Ekrem
İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi
İlk seyahatname: Seydi Ali Reis / Mir'atül Memalik
İlk Edebiyat tarihçimiz: Abdulhalim Memduh Efendi
Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz: Fuat Köprülü
Şiirde noktalama işaretlerini ilk kullanan: Tevfik Fikret
Türkçe'nin ilk dil bilgisi kitabı: Süleyman Paşa / Sarf-ı Türki
İlk natüralist eserimizin yazarı: Nabizade Nazım / Zehra
Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi: Nedim
Şarkı nazım türünü ilk kullanan: Nedim
İlk sözlüğümüz: Kaşgarlı Mahmut / Divan-ı Lügat-it Türk
Divan-ı Lügat-it Türk UNESCO Dünya Belleğine kaydedildi
Matbaada basılan ilk kitabımız: Vankulu Lügatı
İlk Türkçe sözlük: Şemsettin Sami - Kamus-ı Türki
İlk özdeyiş örneklerini veren: Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz: Kutadgu Bilig
Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden: Mehmet Emin Yurdakul
Konuşma diliyle yazılmış ilk hikayenin yazarı: Ömer Seyfettin
İlk deneme yazarı: Nurullah Ataç
Edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiirini yazan: A. Hamit Tarhan / Validem
İlk köy şiiri: Muallim Naci / Köylü Kızların Şarkısı
İlk Türk destanı: Alp Er Tunga Destanı
İlk kadın romancımız: Fatma Aliye
Süslü nesrin ilk temsilcisi: Sinan Paşa
Dünyanın en büyük ve ilk Müslüman Türk Destanı: Kırgızların Manas Destanı
Edebiyat kelimesini ilk kullanan: Şinasi
İlk uyarlama tiyatro eserinin yazarı: Ahmet Vefik Paşa
İlk divan şairi: Hoca Dehhani
Hikayede gerçek anlamda ilk kez Anadolu'yu işleyen: Refik Halit Karay
İlk çocuk şiirlerini yazan: Tevfik Fikret / Şermin
Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı: Genç Kalemler
Hayat hikayesini İngilizce yazan ilk yazarımız: Halide Edip Adıvar
İlk çocuk yayınımız: Eftal ve Mümeyyiz
İlk Çocuk Romanı: Mahmut Yeşari / Bağrı Yanık Ömer
İlk Çocuk Şiir Kitabı: İbrahm Alaattin Gövsa / Çocuk Şiirleri
İlk Çocuk Tiyatromuz: M. Kemal Küçük / Çocuklara Tiyatro Dersi – Gülmeyen Çocuk
İlk edebiyat dergimiz: Hazine-i Evrak
İç monolog tarzında yazılmış ilk roman: Adalet Ağaoğlu / Bir Düğün Gecesi
Post-modern tarzında eser veren ilk yazarımız: Tutunamayanlar / Oğuz Atay
İlk yerli çizgi roman Türk Kahramanı: Köroğlu (1953)
Ülkemizde ilk çocuk çizgi roman türü: Kara Maske (1943)
En uzun ömürlü edebiyat dergisi: Varlık Dergisi (1933)
İlk divan sahibi sanatçımız: Yunus Emre
İlk mizah gazetemiz: Namık Kemal / Diyojen
Serbest vezni kullanan ilk kullanan şair: Nazım Hikmet Ran (1929)
Cumhuriyet dönemi heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri: Yusuf Ziya Ortaç / Binnaz
Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri: A. Hamit Tarhan / Nesteren
Lügat sözlük hakkında yazılan ilk lügat: D. Mehmet Doğan / Bir Lügat Bulamadım
İlk edebi topluluk: Servet-i Fünun
Türk Edebiyatı'nda yayınlanmış ilk öykü kitabı: Emin Nihat Bey / Müsameratname
Türk Edebiyatı'nda batıdan yapılan ilk fabl çevirisi: Şinasi Türk Edebiyatı'nda yazıya geçirilen ilk masallar: Billur Köşk Masalları
Türk masallarını ilk defa derleyen: İ. Kunoş adlı Macar bilim adamı
Türk masallarını ilk defa yayınlayan yabancı ülke: 16. Lui dönemi Fransa
Aşık Veysel’i Türk halkına ilk tanıtan: Ahmet Kutsi Tecer
Batılı anlamdaki Türk resmine figür kullanan ilk ressam: Osman Hamdi Bey
Cumhuriyet tarihinin ilk ressamı Refik Epikman Türkiye’nin ilk kadın caz piyanisti: Nilüfer Verdi
İlk Türk filmi: Fuat Uzkınay / 'Ayastefonos'daki Rus Abidesinin Yıkılışı' (1914).
İlk sesli Türk filmi: Muhsin Ertuğrul / İstanbul Sokaklarında
Yasaklanan ilk film: Mürebbiye-1919 / Yönetmen Ahmet Fehim
İlk uluslararası ödül: Metin Erksan / Susuz Yaz
İlk renkli belgesel film: Ali İpar – İlhan G. Arakon / Bir Şehrin Doğuşu
Köy hayatını anlatan ilk Türk filmi: Lütfi Akad / Beyaz Geceler
İlk sinema gösteriminin yapıldığı yer: Yıldız Sarayı (1896)
İlk kadın seslendirme yönetmeni: Sacide Keskin
Seslendirme işlemi Türkiye’de yapılan ilk film: Muhsin Ertuğrul / Bir Millet Uyanıyor
Basılan ilk küçük hikaye kitabı: S. Sezai / Küçük Şeyler
Bilinen ilk Türk yazar: Yollug Tigin
Türkiye'de bilinen ilk resim sergisi: İstanbul Atmeydanı'nda (Hipodrom) açıldı.
Türkiye’de çekilen ilk belgesel: Ayastefonos'taki Rus Abidesi'nin yıkılışıdır.(1914)
Ayastefonos'taki Rus Abidesi'nin yıkılışı Fuat Bey tarafından 14 Kasım 1914'te çekilen kısa belgesel film
İlk Edebiyat Tarihi: Abdülhalim Memduh / Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye
İlk Spor dergisi: Sait Çelebi / Spor Alemi (1919 – 1921)
Fotoğrafçılık konusunda ilk kitap: Yüzbaşı Hüsnü Efendi / Risale-i Fotoğrafya
Yurdumuzda ilk fotoğrafhane: 1845 yılında M.Yana tarafından açıldı.
İlk Güzel Sanatlar Akademisi: Sanayi-i Nefise Mektebi
İlk Heykel: Osman Gazi büstüdür (1914)
İlk heykeltıraş: İhsan Aksoy
İlk Kabare Tiyatrosu: Haldun Taner /Devekuşu Kabare Tiyatrosu (1962)
İlk Marş: Mahmudiye Marşı (1289)
İlk Opera yapıtımız: Ahmet Adnan Saygun / Özsoy (1928)
İlk Kadın sinema oyuncumuz: Bedia Muvahhit – Neyyire Neyir
İlk Kadın tiyatro sanatçımız: Afife Jale
İlk Kadın opera sanatkarımız: Semiha Berksoy
