Özellikle istikrarsızlık, düzensizlik, başı bozukluk, inanılması güç olayların yaşanması nedeniyle şöyle bir söz duyarız: BURASI MUZ CUMHURİYETİ Mİ? Peki Muz Cumhuriyeti var mı ve varsa nerede?
Gerçekten böyle bir cumhuriyet ve ülke var mıdır? YOKTUR...
Bizim kullandığımız Muz Cumhuriyeti hayalidir... Böyle bir ülke yoktur ancak buna benzer yakıştırmanın yapıldığı bir ülke vardır...
Honduras'ın hikayesi
İlk muz cumhuriyeti devleti olarak Honduras görülür... Ve Honduras’ın hikayesi şöyledir...
1871 yılında ABD'li demiryolu şirketi sahibi Henry Meiggs, Kosta Rika hükümetiyle demiryolu inşa anlaşması yapar... İnşaata başlanır. İnşaat şirketi çalışan işçilere düşük maliyetli bir yiyecek arayışına girer ve demiryolu hattına muz diker ve yetiştirir...
Muz ticaretinin kârlılığını gören firma 1899 yılında United Fruit Company adında şirket kurar. Latin Amerika'da geniş topraklar satın alır. Muz ticaretini tekeline alır ve ülke siyasetini de etkisi altına alır önemli bir güç haline gelir. Honduras da bu güç ve etkinin altında kalan bir ülkedir... Hatta yüksek vergi isteyen başkanı devirir.
Muz Cumhuriyeti terimi
Muz Cumhuriyeti terimini ABD’li yazar Henry 1904 yılında ilk defa kullanır. Sonrasında hükümetleri büyük devletlerce kolaylıkla manipüle edilebilen, genelde tek bir ihracat ürünü olan, yolsuzluk, rüşvetin çok olduğu, kaynakların cebe indirilip, borçların halka yüklendiği az gelişmiş ülkelerin hepsine denir hale gelir.
Zaman zaman ülkemizde de dile getirilir ve eleştirilerde örneklendirme (küçümseme) yapılarak kullanılır.
