Eğitim sisteminde ödül ve cezayı anlatan ibretlik bir hikaye... İnsan kazanımını anlatan güzel bir örnek. Köy Enstitüsünde kooperatifi soyan iki öğrencinin sonu...
"Bizi okuldan atmayın"
İnsanın özüne inanma
Mustafa da, Cemal de sonuçta öğretmen oldu; gittikleri köyün çocuklarını, kendi çocuklarını yetiştirdiler. Topluma yararlı oldular.
Enstitüleri kuranlar, en başta eğitimin gücüne, insanın içindeki öze, iyi etkilerle o özün gelişip tansıklık yaratacağına inanıyordu. Bunun için öğrenciler suç işlediği zaman bile öbür okullardaki gibi hemen disiplin yönetmeliği çalıştırılmaz, öğrenciye kendini düzeltme fırsatı verilir, bu amaçla ona sorumluluk yüklenirdi.