Sümela Manastırı'nın kısa tarihçesi nasıldır? Sümela Manastırı'nı ziyaret saatleri ne zamandır? Sümela Manastırı'na nasıl gidilir?

Trabzon'un Maçka ilçesinin Altındere Köyü sınırları içinde yer alır Sümela Manastırı. Altındere vadisine hakim Karadağ’ın eteklerinde sarp bir kayalık üzerine kurulmuştur. Halk arasında "Meryem Ana" adı ile de bilinir.
Meryem Ana adına kurulan manastırın "Sümela" adını "siyah" anlamına gelen "melas" sözcüğünden aldığı söylenmektedir. Bu ismin manastırın kurulduğu koyu renkli Karadağlar’ dan geldiği düşünülmekte ise de, Sümela kelimesi buradaki Meryem tasvirinin siyah rengine bağlanabilmektedir.
Vadiden yaklaşık 300 metre yüksekliktedir.

Rivayete göre; Bizans İmparatoru I. Theodosius zamanında (375-395) Atina’dan gelen Barnabas ve Sophranios isimli iki rahip tarafından kurulmuş olan manastır, 6.yüzyılda İmparator Justinianus’un manastırın onarılarak genişletilmesini istemesi üzerine Generallerinden Belisarios tarafından tamir edilmiştir.
Sümela Manastırı’nın şimdiki durumuyla varlığını 13.yüzyıldan itibaren sürdürdüğü bilinmektedir.
1204 tarihinde kurulan Trabzon Komnenosları Prensliği’nden III. Alexios (1349-1390) zamanında manastırın önemi artmış ve fermanlarla gelir sağlanmıştır.
III. Alexios’un oğlu III. Manuel ve sonraki prensler döneminde de Sümela yeni fermanlarla zenginleştirilmiştir.

Sümela Manastırı’nın 18. yüzyılda bir çok bölümü yenilenmiş, bazı duvarlar fresklerle süslenmiştir. 19. yüzyılda büyük binaların ilave edilmesiyle manastır muhteşem bir görünüm kazanmış, en zengin ve parlak dönemini yaşamıştır. Trabzon’un 1916-1918 yılları arasındaki Rus işgali sırasında manastıra el konulmuş, 1923'den sonra tamamıyla boşaltılmıştır.

 

Manastırın bölümleri

Sümela Manastırı’nın başlıca bölümleri;
Ana kaya kilisesi, birkaç şapel, mutfak, öğrenci odaları, misafirhane, kütüphane ile kutsal ayazmadır. Manastırın girişinde su getirdiği anlaşılan büyük su kemeri yamaca yaslanmış durumdadır. Çok gözlü olan bu kemerin bugün büyük bölümü yıkılmıştır.

Manastıra nasıl gidilir?

Trabzon merkeze 47 kilometre uzaklıktadır. Maçka'ya gelindiğinde zaten her yerde Sümela tabelası görülecektir. Ve buradan dolmuşlar kalkmaktadır. Eşsiz manzara eşliğinde yolculuk yaklaşık 45 dakika sürüyor. Sümela Manastırı'nın aşağısında çok sayıda kafe mevcut. Araçlar oraya park edildikten sonra merdivenlerden 300 metre yüksekliğe çıkılıyor.
Dar uzun bir merdivenle manastırın ana girişine ulaşılır. Giriş kapısının yanında muhafız odaları vardır. Buradan bir merdivenle iç avluya inilir. Solda, manastırın esasını teşkil eden ve kilise haline getirilen mağaranın önünde çeşitli manastır binaları bulunur. Sağ tarafta kütüphane yer alır. Yine sağda yamacın ön yüzünü kaplayan büyük balkonlu bölüm keşiş odaları ve misafir odaları olarak kullanılmıştır ve 1860 yılına tarihlenmektedir. Avlunun etrafındaki binalarda odalardaki dolapları, hücreleri, ocakları ile Türk sanatının etkileri de görülür.

Manastırın ana ünitesini meydana getiren kaya kilisesinin ve ona bitişik şapelin iç ve dış duvarları fresklerle donatılmıştır.
Kaya kilisesinin içinde avluya bakan duvarda III. Alexios dönemine ait fresklerin varlığı tespit edilmiştir.
Şapeldeki freskler ise 18. yüzyılın başlarına tarihlenmektedir ve üç ayrı devirde yapılan üç tabaka görülmektedir.
Sümela Manastırı’nda yer yer sökülerek alınmış olan ve oldukça harap bir görünüm taşıyan fresklerde işlenen başlıca konular İncil’den alınmış sahneler, Hz. İsa ve Meryem Ana’nın hayatı ile ilgili tasvirlerdir.

Sümela Manastırı Ziyaret Saatleri
Yaz Dönemi: 09.00 - 19.00
Kış Dönemi: 08.00 - 16.00

Kaynak: Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü