Matbaa ne zaman bulundu?

Matbaanın tarihçesi kısaca nasıldır? Matbaa ilk nerede bulundu, Avrupa’da nasıl yayıldı, matbaada ilk basılan eser nedir? Osmanlı’da ilk matbaacılık ne zamandır?

Matbaa dendiğinde kuşkusuz akla Johannes Gutenberg gelir. Ancak öncesi de vardır.

Matbaanın tarihçesi

M.S. 593 yılında Çin’de ilk matbaa makinesi icat edilmiştir.
İlk basılan eserin İmparatoriçe Shotoko’nun Budizm’in Kutsal Metinlerini Sanskrit dilinde Çin alfabesiyle bastırdığı rivayet edilir.
Pi Sheng isimli bir Çinli porselenden harfler kullanıp bunları teker, teker dökerek baskı yapmayı dener.
Matbaacılık daha sonra Uygurlara geçer.
5. yüzyılda baskı yönteminin ilk olarak kumaşlara yapıldığı görülür.
İlk olarak Uzak Doğuda ortaya çıkan matbaacılık teknikleri daha sonra gelişerek tüm dünyaya yayılmıştır.

Avrupa’da matbaacılık

Avrupa Matbaacılık tekniklerini, Hollanda’da en üst seviyeye taşınmıştır. 1450 yılında Johonnes Gutenberg hareketli parçalarla yazı baskısı yapabilen bir matbaa makinası icat etmiştir.
15. yüzyılda Hollanda baskı tekniği olarak, “hattat” ve “hakkak” tekniklerini kullanmıştır.
Hattatlar, yazı yazar; hakkaklar ise bu yazıları tahtalara geçirirlermiş ve bu baskıda genellikle tahta kapılar kullanılırmış.

Johannes Gutenberg, o dönem Johann Fust’dan kredi alarak basımevi kurar ve matbaa devrimini başlatır. İlk olarak İncil’in basımı yapılır ve gayet uygun fiyatlarla satılır. Kısa süre çok fazla talep gören bu yeni matbaa tekniği, tüm Avrupa ülkelerine hızla yayılır. Ve o teknik “tipo” olarak isimlendirilir. Özetle Johannes Gutenberg dünyada modern matbaacılığın babası kabul edilir.

Osmanlı’da matbacılık

Osmanlı Devleti matbaayı Avrupa’dan ilham alan İbrahim Müteferrika ile kullanmaya başlar ve yeni matbaalar kurulur. İlk basılan eserler Kitab-i Lügat-i, Vankulu ve Arba’ah Turim (Vankulu Lugat-i) olmuştur. II. Bayezid döneminde 19, Yavuz Sultan Selim dönemindeyse 33 kitap basılır ve kitapların üzerine padişahların isimleri yazılır. İlk Türk matbaası Türk 3. Ahmet zamanında açılır.