Çernobil Faciasında neler oldu? Çernobil nerede? Çernobil faciası hangi ülkeleri etkiledi? İşte Çernobil Faciası ile ilgili bilgiler.

Çernobil Faciası; tarihi bir olaydır ve acılarla hatırlanır. Çernobil ise Ukrayna’dadır.
Çernobil Faciası, 26 Nisan 1986 tarihinde Sovyetler Birliği'ne bağlı Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Pripyat şehri yakınlarındaki Çernobil Nükleer Santrali'nin 4 numaralı reaktöründe gerçekleşen nükleer kazaya denir.

En büyük nükleer felaket

İşte olayın ayrıntıları; 25 Nisan 1986’da öğle yemeğinden çıkan bir mühendis deney çalışmalarına başlar. Elektrik denemesi için, RBMK tipi reaktörün "acil soğutucu sistemlerini" iptal eder. Teknisyenler, akşam üstüne doğru, reaktörün gücünü minimuma indirir.Amaç, reaktörün çalışması ansızın durduğunda, buhar türbünlerinin daha ne kadar süre çalışmayı sürdürebileceklerini ve böylece ne kadar süre acil güvenlik sistemine güç sağlayabileceklerini öğrenmektir.
Deneyin yapılacağı 25 Nisan 1986’da önce reaktörün gücü yarıya düşürülür, ardından da acil soğutma sistemi ile deney sırasında reaktörün kapanmasını önlemek için tehlike anında çalışmaya başlayan güvenlik sistemi devre dışı bırakılır.

26 Nisan günü saat 01:00’i biraz geçe teknisyenler deneyin son hazırlıklarını tamamlamak üzere ek su pompalarını çalıştırır. Bunun sonucunda gücünün yüzde 7’siyle çalışmakta olan reaktörde buhar basıncı düşer ve buhar ayırma tamburlarındaki su düzeyi güvenlik sınırının altına iner. Normal olarak bu durumda reaktörün güvenlik sistemine ulaşması gereken sinyaller de teknisyenler tarafından engellenir Su düzeyini yükseltmek için buhar sistemine daha fazla su aktarılır ve saat 01:23’de deneyin fiilen başlatılması için koşulların oluştuğuna karar verilir.
Geri kalan diğer acil güvenlik sinyali bağlantılarını da kestikten sonra türbinlere giden buhar akışı durdurulur. Bunun sonucunda dolaşım pompaları ve reaktörün soğutma sistemi yavaşlar.

Deneydeki patlama

Yakıt kanallarında ani bir ısı yükselmesi görülür ve yapım özellikleri nedeniyle reaktör tümüyle denetimden çıkar. Tehlikeyi fark eden teknisyenler reaktörün çalışmasını durdurmak amacıyla bütün denetim çubuklarını derhal sisteme sokmaya karar verir. Ama aşırı derecede ısınmış olan reaktörlerde saat 01:24’te yani deneye başlanmasından bir dakika sonra iki patlama olur. Üç saniye içinde rektörün gücü %7’den %50’ye fırlar. Yakıt parçacıklarının soğutma suyuyla karşılaşması, suyun bir anda buhara dönüşmesine yol açar. Oluşan aşırı buhar basıncı reaktörün ve santral binasının tepesini uçurur. Reaktördeki zirkonyum ve grafitin yüksek sıcaklıktaki buharla karşılaşması sonucu oluşan hidrojen yanarak bütün santralı ateşler içinde bırakır.

Çernobil’in etkileri

Çernobil Nükleer Güç Reaktörünün 4.ünitesinde 26 Nisan 1986 günü erken saatlerde meydana gelen nükleer kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salınır. Bu 30 Nisan 1986 günü tüm dünya tarafından öğrenilir. Kazanın yol açtığı yangın 10 gün sürer. Patlamanın etkisiyle çevreye yaklaşık 380 milyon kuri (radyoaktiite birimi) radyasyon yayılır. Yüzde 70'i Belarus, Ukrayna ve Rusya topraklarında yer alan 200 bin kilometrekarelik bir alan radyasyonun etkisi altında kalır. Kaza sonrası radyoaktif madde yüklü bulutlar Avrupa'da birçok ülkeye yayılır, Türkiye de etkisinde kalır. Kazanın etkileri nedeniyle Ukrayna'da 1,9 milyon, Belarus, Rusya, Ukrayna ve Avrupa ülkelerinde toplam 8,4 milyon kişi radyasyona maruz kalır.
Patlamanın ardından santralin yakınlarındaki tüm çam ağaçları yüksek radyasyonun etkisiyle kızıl renge dönüşür ve ölür. Hayvanların tamamına yakını yok olur. 1986'da Çernobil Nükleer Santrali'ndeki patlamadan bu yana yaklaşık 4 bin kilometrekarelik bir alan terk edilir. Yasak bölge Ukrayna ve Belarus topraklarını kapsar. Santralin yakınlarındaki Pripyat kenti ise "hayalet şehre" dönüşür. Radyoaktif kirliliğin bulunduğu bölgede tarım yasak ve yeni yapılaşmaya izin verilmez. Çernobil Nükleer Santrali'nin işleyen son reaktörü 15 Aralık 2000 tarihinde kapatılır.