Futbol tabiri olarak hafızalarda yer edilen "Catenaccio" kelimesinin anlamı nedir? Catenaccio nasıl ortaya çıkmıştır. İşte cevabı...

İtalya futbolu denir de akla "Catenaccio" gelmez mi? Peki nedir bu Catenaccio? Geçelim ayrıntılara...

Catenaccio anlamı

Catenaccio; İtalyanca bir kelime. Anlamı ise "asma kilit" şeklinde. Futbol dünyasına girmesi Inter’in 1960’lı yıllarda teknik direktörlüğünü yapan Arjantinli ve aynı zamanda Fransız vatandaşı olan Helenio Herrera sayesinde olur.

1938 Dünya Kupası’nda İsviçre Milli Takımı’nın teknik direktörlüğünü yapan Avusturyalı teknik direktör Karl Rappan, takımının çok gol yeme sorununa çözüm aramaktadır. Rakip takımların hücum oyuncularının kendi stoperlerini geçtiğinde ya da stoperlerin arkasına top atıldığında çok rahat kaleciye karşı karşıya kalındığını gören tecrübeli teknik adam, kaleci ile 2 stoper arasına bir adam daha koyarak, bu adamı defanstan seken topları uzaklaştırmakla görevlendirir. Rappan’ın bu taktiğe verdiği isim de Türkçe “kilit” anlamına gelen Fransızca “verrou” kelimesi olur. Defansta serbest oynayıp seken topları toplayan futbolcuyu da “verrouilleur” yani süpürücü (Sweeper) olarak çağırır. Böylece Catenaccio fikrinin başlangıcı oluşur.

Cotenaccio'nun babası Herrera

Bilinen hikaye bu olsa da taktiği zirvelere çıkartan isim Arjantinli Helenio Herrera‘dır. Catenaccio’nun babasıdır. Taktiğin temelinde fazlasıyla markaj ve kademe vardır. 1960’lı yıllarda Inter’in teknik direktörlüğünü yapan Helenio Herrera, bu taktiği daha da sertleştirmiş ve geliştirmiştir. Orta sahadaki üç oyuncuyu da defansif oyunculardan seçen ve libero ile beraber defans oyuncusu sayısını 5’e çıkartan Herrera, ünlü İtalyan defansı tabirinin de temellerini atmıştır. Böylece 5-3-2’nin çeşitli varyasyonlarını uygulayan Herrera’nın Inter’i, kontra atak ve defanstan gönderilen uzun toplar ile etkili olma konusunda ustalaşmıştır. Bu taktiğin en önemli oyuncusu üçlü orta sahanın ortasında oynayan merkez orta sahadır. Oyun kurucu olarak oynayan bu oyuncunun hem geriye gelip top alması, hem de önünde oynayan forvet oyuncularına ofansif olarak yardımcı olması gerekmektedir. Forvetlerden de en az birinin uzun boylu, kuvvetli ve çevik olması gerekir.

Catenaccio, doğru ve iyi bir şekilde uygulandığında “sıkıcı futbol” diyenlerin aksine gayet göze hoş gelen bir oyun ortaya çıkar. Catenaccio’nun mucidi Herrera, Inter ile ligi domine ederken İtalya’da futbol sil baştan yazılır. Helenio Herrera, eleştirilen bu sistemiyle Inter’e 2 Şampiyon Kulüpler Kupası, 2 Kıtalararası Kupa, 3 Serie A Şampiyonluğu ve 1 İtalya Kupası kazanır. Öyle ki; 1970 Dünya Kupası’nda final oynayan ve 1982 Dünya Kupası’nı müzesine götüren İtalya Milli Takımı da bu taktikle oynar.

Catenaccio ile gelen başarılar

Catenaccio, Helenio Herrera’dan sonra daha sık eleştirilere maruz kalır. Çünkü yanlış uygulanır. Herrera’nın Catenaccio’sunda, ortadaki süpürücünün yanında oynayan iki stoper adam markajı yapar ve sol ile sağ bekler hücuma çıkardı. Herrera’dan sonra onu taklit eden teknik direktörler ise, savunma oyuncularını ve bekleri ileri çıkarmadı. Catenaccio’yu sadece bir savunma sistemi olarak kullandı.
Yakın tarihte bu taktikle Otto Rehagel’in 2004 yılında Yunanistan’ı Avrupa Şampiyonluğuna taşıdı. 2004-2005 sezonunda Trapattoni’nin Portekiz ligini Benfica ile şampiyon tamamlaması, Marcelo Lippi ile 2006 Dünya Kupası’nı İtalya’nın kazanması, 2010 yılında Şampiyonlar Ligi’ni kazanan Mourinho’nun Inter’inin yarı finalde Barcelona’yı bu taktikle elemesi en önemli örnekler olarak gösterilebilir.

Catenaccio, "10 kişi kapanıyor işte..." denilerek basitleştirilmek istense de aslında mesele sanılanın çok aksinedir. Catenaccio aşırı defansif yönüyle anti-futbol diye eleştirilse de ofansif bir yönü de vardır. Defans sadece planın başlangıç kısmıdır. Öncelik gol yememektir. Rakibi üzerine iyice çektiğinde ve tüm saldırılarını püskürttüğünde artık saldırı sırası sendedir. İlerideki hızlı oyuncularla işi bitirirsin. Yani planın özü: Önce durdur, sonra vur!