Kelime anlamı ‘devletleştirme’ olan kamulaştırma kamu yararı gözetilerek yapılan bir işlemdir. Kamulaştırma nasıl yapılır ve kamulaştırma süreci nasıl işler?
Son günlerde haberlerde duyduğumuz bir kavram kamulaştırma... Özellikle de Doğu Anadolu Bölgesi’nde terörle yapılan mücadele neticesinde bazı bölgelerin kamulaştırıldığını öğreniyoruz...
Kamulaştırma; kamu yararı için tüzel kişi ya da hükümet tarafından özel mülkiyet olan mallara el koyması işlemine denir.
Kamulaştırma nasıl yapılır?
Türkiye’de 1982 Anayasası’nın 46.maddesinde yer alan 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilir. 2001’de büyük değişikliklere uğramıştır...
Kamulaştırma, özel mülkiyet olan her türlü taşınmaz mal üzerinde gerçekleşir. Arsa, tarla, arazi, bina, bahçe, ev, ofis, kaynaklar gibi... Sadece taşınır mallar kamulaştırılamaz.
Taşınmazı kamulaştırılan kişi, fiyat artırımı yapmak için dava açamaz. Kamulaştırmayı yapan kurum ‘kamulaştırma bedelinin tescil ve tespiti davası’ açar ve söz konusu bedel bu dava sonucunda ödenir.
Kamulaştırmayı yapan kurumlar da herhangi bir kamu kurumu ya da bakanlıklara bağlı kurum ve kuruluşlar olmalıdır. Örneğin Karayolları, Su işleri, BOTAŞ, TEDAŞ gibi.
Kamulaştırma için yetkili kamu kurulunda ‘kamu yararı’ belgesi olması şarttır. Belediyelerden alınan bu belgede kaymakam veya valinin imzası olması gerekir.
Kamulaştırma bedeli peşin ya da hükümlerde belirtildiği şekilde taksitle yapılır.
Kamulaştırma süreci nasıl işler?
- Kurumun “Kamu yararı” belgesini aldıktan sonra idare, kamulaştırılacak taşınmaz malın değerini, ölçüsünü, cinsini gösteren bir plan çizer.
- Tapu müdürlükleri, kamulaştırılacak taşınmazları hak sahiplerine bildirir.
- Kamulaştırma kararı verilen taşınmaz için tapu şerhi konulması talep edilir.
- Kurum kendi bünyesinde kıymet takdir komisyonu görevlendirir, taşınmazın satın alınması için kendi bünyesinde uzlaşma komisyonu oluşturur.
- Malın sahibine teklif sunulur anlaşma yolu aranır.
- Taşınmaz malın sahibi, 15 gün içerisinde bu teklife cevap verir. Anlaşma, uzlaşma komisyonu ile sağlanır.
- İdare, anlaşılan bedeli imzaların atılmasından sonra 45 gün içerisinde ödemek durumundadır.
- Mal sahibi 15 gün içerisinde kurumun teklifine yanıt vermez ve uzlaşma sağlanamazsa kurum, kamulaştırma bedelinin tespit ve tescil davası açar (Asliye Hukuk Mahkemesi’nde). Taşınmaz malların bedeli bilirkişiler tarafından tespit edilir.
- Mal sahiplerinin de kamulaştırma işleminin iptali ile maddi düzeltim davaları açabilir.
