Aç ayı oynamaz sözüyle anlatılmak istenen nedir? TDK'daki anlamı nasıldır? Aç ayı oynamaz atasözü nereden çıkmıştır?
Öncelikli olarak atasözünün çıkış hikayesine bir bakalım sonra anlamına geçelim...
Ormandaki yavru ayı!
Oduncu bir gün ormanda odun toplarken bir ayı yavrusuna rastlar.
Aç, susuz ve bitap düşmüş haldedir. Hemen onu heybesine koyar ve evine götürür.
Suyunu verir, karnını doyurur.
Ayı yavrusu zamanla büyür. Gücü artar, pençeleri sertleşir, sağa sola zarar vermeye başlar.
Ayı satışa çıkarılır
Oduncu, kontrolde zorlandığı genç ayıyı zarar vermemesi adına bir zincirle bağlayıp pazara götürür, satmak ister.
Bir alıcı gelir ve ayının zincirinden çeker çevresinde dolaşıp bakar.
Oduncuya sorar;
- "Oynar mı bu ayı?”
Oduncu, ayıyı elden satmakta kararlıdır ve cevap verir;
- "Oynar, oynar."
Alıcı adam;
- “Oynasın da bir görelim!"
Oduncu durup düşünür ve;
- "Oynar, oynar ama önce karnını doyurman lazım. Aç ayı oynamaz!" cevabını verir.
Ve bu söz günümüze kadar gelir.
Türk Dil Kurumu'ndaki (TDK) anlamı; "Kendisinden iş beklenilen kimseden emeğinin karşılığı esirgenmemelidir" şeklindedir.
Özetle; birisinden bir şey bekleniyorsa önce onun ihtiyaçları karşılanmalıdır. Bu ister insan ister hayvan olsun. Öncelikli olarak temel ihtiyaçlar karşılanmalı sonrasında beklentiye geçilmelidir. İhtiyaç karşılanmadan bir şey beklemek doğru değildir, hayal kırıklığı ile sonuçlanabilir.
